مقدمه
فولاد از نظر مالی، صرفه اقتصادی دارد، آسان تولید می‌شود، استحکام بالایی دارد و به فراوانی یافت می‌شود، این عوامل سبب شده در جهان به شکل بسیار گسترده‌ای مورد استفاده قرار گیرد. پیش از اینکه بدانیم فولاد آلیاژی یا Alloy steel چیست، باید بدانیم که خود فلز فولاد در اصل نوعی آلیاژ است. البته فولاد دارای گونه‌های متفاوتی است که تمام آن‌ها آلیاژ محسوب نمی‌شوند.
فولاد به دلایل مختلفی از قبیل کم هزینه بودن، تولید آسان، استحکام و … در سراسر جهان مورد استفاده گسترده قرار گرفته است. خالص‌ترین نوع فولاد، با درصد خلوص 99% باز هم حدود یک درصد کربن دارد و بنابراین حتی برترین نوع فولاد، ترکیبی است از کربن و فولاد. این ترکیب می‌تواند شامل عناصر دیگر هم باشد، مانند نیکل، کروم، مولبیدن، تیتانیم و … که در ادامه مقاله به معرفی این عناصر گوناگون می‌پردازیم.
فولاد آلیاژی چیست؟
فولاد آلیاژ به دو دسته کم‌آلیاژ و پرآلیاژ تقسیم می‌شود. در نوع کم‌آلیاژ درصد آلیاژ حدود 0.4% است و در حالت پرآلیاژ این درصد تا 0.8% افزایش می‌یابد. البته باید دانست که به طور کلی وقتی صحبت از فولاد آلیاژی یا آلیاژ فولاد پیش می‌آید، منظور نوع کم‌آلیاژ است.
ترکیب کربن، فولاد و سایر عناصر مثل آلومینیوم و کروم سبب می‌شود، مقاومت در برابر خوردگی، استحکام، شکل پذیری و سخت شدگی فولاد افزایش یابد. این ویژگی‌های فولاد آلیاژی، آن را برای استفاده در راکتورهای هسته‌ای و فضاپیماها و سایر پرنده‌های آیرودینامیکی بسیار مناسب می‌سازد. بیشترین عناصری که در ترکیب فولاد آلیاژی استفاده می‌شود عبارت است از: منگنز (پرکاربردترین)، نیکل، کروم، مولیبدن، وانادیم، سیلیسیم و بور.
البته عناصر دیگری نیز می‌توانند در ترکیب فولاد آلیاژی به کار روند که کم‌کاربردتر هستند، از جمله این عناصر می‌توان به: آلومینیم، کبالت، مس، سریم، نیوبیم، تیتانیم، تنگستن، قلع، روی، سرب و زیرکونیم، اشاره کرد.
جالب است بدانید که هرچه میزان کربن در فولاد بیشتر باشد، استحکام آن به همان میزان افزایش می‌یابد. البته کربن بیشتر، سبب می‌شود درجه شکنندگی فولاد افزایش یابد و دیگر برای جوشکاری چندان مناسب نباشد.
فولاد غیر آلیاژی چیست؟
با فولاد آلیاژی آشنا شدیم، اما اصطلاح شیمیایی دیگری درباره فولاد وجود دارد که فولاد غیر آلیاژی نامیده می‌شود. تفاوت این دو نوع فولاد این است که برخلاف فولاد آلیاژی، در هنگام ذوب فولاد غیرآلیاژی هیچ عنصری به آن افزوده نمی‌شود.
فولاد غیرآلیاژی کربن بسیار کمی دارد و به همین دلیل دچار خوردگی بیشتری نسبت به فولاد آلیاژی می‌شود. از جمله فولادهای غیرآلیاژی پراستفاده می‌توان به چدن اشاره کرد.
عناصر مختلف چه تفاوتی بر روی ویژگی‌های فولاد آلیاژی می‌گذارند؟
همانطور که اشاره کردیم فولاد آلیاژی با درصد کربن بالا، برای جوشکاری مناسب نیست، در چنین شرایطی افزودن عنصر سرب و یا گوگرد، سبب می‌شود قابلیت جوشکاری افزایش یابد.
افزودن عنصر کروم فولاد را در برابر خوردگی و تغییرات آب و هوایی، مقاوم‌تر می‌سازد. مولیبدن مانند کروم سبب افزایش مقاومت فولاد در برابر خوردگی می‌گردد. همچنین افزودن عنصر مولبیدن چقرمگی و مقاومت کششی فولاد را افزایش می‌دهد.
اگر به دنبال ساخت آهنربایی هستید که هرگز خاصیت خود را از دست ندهید، بهترین عنصری که می‌توانید به فولاد آلیاژی اضافه کنید، تنگستن است. عنصر تنگستن خاصیت برندگی فولاد را افزایش می‌دهد، بنابراین برای ساخت مته‌ها و ابزارآلات تراش بسیار مناسب است. عناصری مانند بور، نیکل و تیتانیوم، فولاد را سخت‌تر و مستحکم‌تر می‌کند.
چنانچه در ساخت فولاد آلیاژی با استفاده از نیکل، مقدار نیکل از فولاد بیشتر باشد، تا بیش از سی درصد مقاومت فولاد در برابر زنگ زدگی بیشتر می‌شود. همچنین استفاده از نیکل و کروم سبب می‌شود نیروی کششی فولاد افزایش یابد. بنابراین این نوع فولاد برای مفتول شدن انتخاب بسیار مناسبی است. این فلز آلیاژی در برابر خرد شدن بالاترین میزان مقاومت را دارد.
اگر در مناطق پر باران و شرجی، به دنبال یک فولاد آلیاژی مناسبی می‌گردید، پیشنهاد ما به شما استفاده از فولاد کروم‌دار است. کروم به عنوان یک لایه محافظ روی فولاد قرار می‌گیرد و آن را از خوردگی و اکسید شدن، محافظت می‌کند. در این شرایط باید از ترکیب بیست درصدی نیکل و کروم در فولاد استفاده کرد.
به همین ترتیب هر عنصری تاثیر خاصی بر روی فولاد آلیاژی دارد. که شما با توجه به کاربردی که می‌خواهید داشته باشید، می‌توانید انتخاب کنید این عناصر چه چیزهایی باشند.
قیمت فولاد آلیاژی
برای اطلاع از قیمت روزانه فولاد آلیاژی از وبسایت بورس آهن دیدن فرمایید. با سر زدن به این وبسایت شما می‌توانید ترکیب عناصر آلیاژی ایده‌آل خود را با توجه به نیازی که دارید و جایگاهی که قرار است از این فولاد بهره ببرید، انتخاب کنید.
در نظر داشته باشید که قیمت این نوع از اوراق فلزی با توجه به نوع ترکیب عناصری که در آن به کار رفته است و همچنین وزن هر ورق تعیین می‌شود. شما می‌توانید انتخاب کنید فولاد آلیاژی مدنظر شما به شکل رول شده، ارائه شود و یا ورق شده. امید است خواندن این مقاله شما را با ویژگی‌های فولاد آلیاژی و کاربردهای آن آشنا کرده باشد.