ساخت و ساز، یکی از پرپیچ و خم ترین حوزه های فعالیتی افراد است زیرا استحکام و دوام یک ساختمان برای مراقبت از جان کسانی که در آن زندگی یا کار می کنند، یک نکته کلیدی به حساب می آید. از این رو مهندسی این حوزه همیشه در تلاش بوده اند تا روش هایی جدید و مطمئن برای مقاومت بخشیدن به بناها به کار بگیرند. یکی از این روش ها که به نظر جدید نیست اما کاربردی و مهم به حساب می آید استفاده از خاموت است. این سازه فولادی در واقع نوعی میلگرد به شمار می رود که به واسطه کاربردی که دارد، به استحکام اسکلت ساختمان کمک می کند.

به طور کلی میلگردهایی که در ساختمان به کار می روند دو نوع هستند، میلگرد طولی که در جهات طول تیرها جایگذاری می شود و میلگرد عرضی که در جهت عرض و عود بر میلگرد های طولی به کار می روند. این میلگرد های عرضی در واقع همان خاموت هستند. در ادامه با این ابزار مقاوم سازی و کاربرد و انواع آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

نقش خاموت در ستون چیست؟

برای این که میلگرد طولی در اثر نیروهای برشی و پیچشی کمانه نکند و ترک برندارد، از میلگرد عرضی استفاده می شود. این در واقع ساده ترین تعریف از عملکرد خاموت در اسکلت ساختمان به شمار می رود. با بکارگیری این میلگردهای عرضی، ترک های مورب ابتدایی ایجاد شده در بتن، گسترش پیدا نمی کند. خاموت که به نام های فولاد عرضی، فولاد برشی قائم، آرماتور عرضی و فولاد جان نیز معروف است، معمولاً به شکل چهارگوش و به وسیله مفتول های فولادی به میلگردهای طولی متصل می شود.

میلگرد ها در واقع اسکلت اصلی و اساس ساختمان را تشکیل می دهند و از این رو نصب و بکارگیری آن ها بسیار مهم است. در بسیاری از قسمت ها مانند ستون های ساختمان، لازم است از میلگردهای طولی بلند استفاده کرد. در چنین مواقعی وظیفه خاموت نظم دهی و نگهدارندگی این میلگرد ها است، در غیر این صورت، بتن ریزی به آن شکلی که باید انجام نمی شود.

خاموت

میلگرد چه انواعی دارند؟

همانطور که پیش تر به آن اشاره شد، خاموت نوعی میلگرد است که به صورت عرضی به کار می رود. خوب است قبل از هر چیز با انواع میلگرد های به کار رفته در اسکلت ساختمان و کاربرد هر کدام آشنا شویم.

میلگرد سیتکا یا راستا

این نوع از میلگرد ها معمولاً برای بالا بردن مقاومت کششی و گاهی نیز مقاومت فشاری در بتن استفاده می شود.

میلگرد عرضی یا خاموت

طبق توضیحات قبل، این نوع میلگرد به عنوان نگهدارنده آرماتور های طولی و جلوگیری از تغییر مکان آن ها به واسطه کمانش یا در اثر نیروهای برشی، به کار گرفته می شود.

میلگرد سنجاقی

میلگردهای سنجاقی در واقع تضمین کننده اتصال بین میلگرد های عرضی و طولی هستند و مقاومت برشی میلگردهای عرضی را افزایش می دهند.

میلگرد خرک

این سازه معمولاً در بتن ریزی کف و فونداسیون ساختمان به کار می رود، به این صورت که دو شبکه پشت سر هم افقی را با همان فاصله مشخص شده در قالب کنار هم قرار می دهد.

میلگرد رکابی

این نوع میلگرد در شبکه های مش بندی و در بتن ریزی دیوار ها به عنوان نگهداره برای آرماتور های عمودی (در امتداد هم) استفاده می شود.

میلگرد اتکا

این میلگرد آخرین نوع از میلگردهای به کار رفته در اسکلت بندی و ساخت یک بنا است که به منظور مقاومت در برابر نیروهای برشی و در تکیه گاه تیرها برای مقاومت در برابر لنگرهای منفی به کار می رود.

انواع خاموت چیست؟

این میلگرد های عرضی پراهمیت کاربردهای متنوعی دارند و در نتیجه در انواع گوناگونی تولید می شوند. اگر بخواهیم انواع خاموت را در دو دسته کلی قرار دهیم باید به انواع تنگ بسته و تنگ باز اشاره کنیم که هر کدام این دسته ها نیز انواع مختلفی دارند. البته پرکاربردترین نوع این میلگرد که رواج بیشتری دارد، خاموت چهارگوش تنگ بسته است که استفاده از آن نیز راحت است. زیرا در محل انجام کار، به کمک وسیله ای به نام اهرم خم زن، به طور دستی ساخته و سپس به کار گرفته می شود.

به طور کلی میلگردهای عرضی را می توان به شکل های مختلف دسته بندی کردی کرد که یک مورد از آن به صورت زیر است:

  •  خاموت سنتی: این نوع میلگرد به وسیله همان اهرم دستی که بالاتر به آن اشاره شد، به سادگی ساخته می¬شود و هندسه مربعی دارد.
  • خاموت معمولی: این نوع میلگرد مانند میلگرد عرضی سنتی ساخته می¬شود اما یک ویژگی دارد و آن متغیر بودن قالب و اندازه آن است. این دسته خود به دو نوع خاموت

ساده و مهندسی تقسیم می شود. در نوع ساده، زاویه انتهایی شاخه، قائم است، در صورتی که در نوع مهندسی، زاویه انتهایی شاخه 45 درجه است.

  •  خاموت مارپیچ و خاموت ربات: هر دو نوع این میلگردها به وسیله دستگاه CNC ساخته می شوند و نمی توان با یک اهرم ساده دستی آنها را تولید کرد. تنها تفاوت این دو میلگرد عرضی، شکل ظاهری آنها است.
  •  خاموت سلولار: جدیدترین انواع آرماتورهای عرضی که در استحکام بخشی به ساختمان، بسیار خوب عمل می کنند، میلگردهای عرضی سلولار هستند. این سازه یک حلقه بسته است که به روش Pi-Systems تولید می گردد.

خاموت از چه نوع میلگردی ساخته می شود؟

میلگردهای عرضی معمولاً از نوع میلگرد آجدار هستند. هر چند سایز این میلگردها متفاوت و متنوع است اما به طور معمول از میلگردهای سایز 8 و 10 برای ساخت خاموت استفاده می شود.

خاموت

عوامل مؤثر بر قیمت خاموت چیست؟

برای اطلاع از قیمت آرماتور عرضی، باید به دو فاکتور توجه کرد. فاکتور اول نوع میلگرد به کار رفته در ساخت خاموت و فاکتور دوم، روش ساخت این سازه است. برای مثال بدیهی است که میلگردهایی که سایز کمتری دارند، قیمت پایین تری نیز خواهند داشت. ذکر این نکته لازم است که قیمت محصول در کل متغییری از قیمت میلگرد است با توجه به نوع خاموت قیمت میلگرد آجدار یا قیمت میلگرد ساده تاثیر گذار  است.

از طرفی خاموت های ساخته شده با اهرم های دستی ساده، بدون شک قیمت تمام شده کمتری نسبت به انواع تولید شده توسط دستگاه CNC دارند. آن چه اهمیت بیشتری دارد، نوع کاربرد میلگرد عرضی است که می تواند نوع میلگرد اولیه و روش ساخت را تعیین کند.

اشتراک گذاری