متره و برآورد میلگرد یک گام مهم در مسیر پیشبرد پروژه های ساختمانی به حساب می آید که باید با محاسبات دقیق و با دانش کافی انجام شود تا بتوان به نتایج حاصل از آن اطمینان کرد. به طور کلی متره و برآورد معمولاً در ابتدا و انتهای پروژه انجام می شود و اطلاعات بسیار خوبی درباره مصالح مورد نیاز یا به کار رفته در طول پروژه و هزینه های لازم فراهم می سازد دلیل آن هم بسیار ساده است چون قیمت میلگرد جزوه آیتم های تاثیر گذار است.
بدون شک آگاهی کامل و دقیق از میزان هزینه و یا مصالح مورد نیاز برای موفقیت یک کار اهمیت بسیاری دارد و این نشان دهنده ارزش متره و برآورد است. اگر می خواهید درباره مفهوم متره و برآورد میلگرد و آموزش آن بیشتر بدانید، در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
برای متره و برآورد میلگرد باید چه چیزهایی بدانیم؟
قدم اول در آموزش متره و برآورد میلگرد، آشنایی با انواع میلگرد، محاسبه وزن آنها، آگاهی از استانداردهای مربوطه و … است.
میلگرد از نظر شکل و ظاهر به چهار نوع تقسیم می شوند: میلگرد آجدار، میلگرد ساده و کلاف آجدار و کلاف ساده. در اولین مرحله باید درباره میلگرد مصرفی اطلاعات کافی داشته باشید.
میلگرد معمولاً به صورت شاخه های 12 متری تولید و عرضه می شوند. اما برای متره میلگرد به وزن میلگرد نیز نیاز است. برای محاسبه وزن میلگرد باید از وزن مخصوص آن اطلاع داشته باشید و با استفاده از فرمول زیر وزن نهایی میلگرد را محاسبه نمایید:
وزن میلگرد= (تعداد میلگرد)*(وزن مخصوص میلگرد)*(طول میلگرد)
طول میلگرد و تعداد آنها برای شما مشخص است و وزن مخصوص آن را نیز به کمک جدول زیر که مربوط به استاندارد میلگردها است، می توانید محاسبه کنید.
همانطور که گفتیم برای متره و برآورد میلگرد باید هزینه ها نیز محاسبه شوند. تا این جا وزن کل میلگردهای مصرفی در پروژه را به دست آورده اید. کافیست این عدد را در قیمت واحد کیلوگرم میلگرد ضرب نمایید تا هزینه نهایی میلگردها مشخص شود.
آشنایی با متره باز و متره بسته
برای متره میلگرد باید بدانید که متره دو نوع باز و بسته دارد که هر کدام با فرمول های اختصاصی خود محاسبه می شوند. در ادامه به صورت مختصر و ساده این دو مورد را توضیح خواهیم داد.
متره بسته
به طور کلی متره کردن را می توان انجام یک سری محاسبات و به دست آوردن اعداد با توجه به اطلاعات موجود در جداول و نقشه ها دانست. در متره بسته، مترور، یعنی کسی که وظیفه متره کردن را بر عهده دارد، باید به مطالعه فهرست مصالح مورد نیاز، فهرست بها و ابنیه و نقشه های پروژه بپردازد.
سپس جدولی را که به جدول ریزمتره معروف است با اعداد به دست آمده طی بررسی ها پر می کند. در واقع با این کار مقادیر دقیق مصالحی مانند میلگرد که برای به انجام رساندن پروژه مورد نیاز است محاسبه می شود.
البته این کار باید برای بخش های گوناگون پروژه، یک به یک انجام شود. در نهایت برگه ای با عنوان خلاصه متره آماده شده و به دست مسئولین مالی سپرده می شود.
مرحله بعدی در متره و برآورد میلگرد به روش بسته، محاسبه هزینه ها بر حسب نتایج به دست آمده توسط مترور است. اینجاست که قیمت واحد هر یک از مصالح خصوصاً میلگرد اهمیت زیادی پیدا می کند. البته برای محاسبه کلیه هزینه ها باید بسیاری از هزینه های دیگر مانند هزینه حمل و نقل، نیروی انسانی و … نیز محاسبه شود.
متره باز
حال نوبت به متره باز که به آن آنالیز بها یا تجزیه بها نیز گفته می شود، می رسد. متره باز روشی است که به محاسبه دقیق تر هزینه ها و همچنین زمان مورد نیاز برای اتمام پروژه کمک می کند. در واقع می توان گفت نتایج حاصل از متره باز به واقعیت نزدیک تر هستند.
در این روش نیز از منبع اصلی محاسبات فهرست بها و ابنیه است اما آنچه باعث ایجاد تفاوت بین نتایج متره بسته و متره باز می شود، آنالیز دقیق تر نیروی انسانی، هزینه ماشین آلات و تجهیزات، حمل و نقل و … است. هنگامی که در متره و برآورد میلگرد از متره باز استفاده می شود، تمام موارد گفته شده باید دقیقاً آنالیز و تجزیه و تحلیل شوند تا مقادیر واقعی تری از هزینه و زمان مورد نیاز به دست آید.
درباره فهرست بها چقدر می دانید؟
در بخش های قبل چندین بار به فهرست بها اشاره شد. در این بخش می خواهیم شما را با این فهرست بیشتر آشنا کنیم.
فهرست بها در واقع مجموعه ای از جداول مخصوص است که بها یا هزینه انجام عملیات عمومی را شامل می شود. همانطور که پیشتر نیز به آن اشاره شد، از این فهرست برای متره کردن و تهیه جدول ریزمتره توسط مترور استفاده می شود. در فهرست بها جزئیات بسیاری وجود دارد که همگی برای متره و برآورد میلگرد فونداسیون، ستون و … مورد نیاز هستند مانند ردیف، واحد محاسبه، توضیحی در مورد نحوه اجرای عملیات، هزینه واحد انجام کار و … به بیانی ساده می وان گفت، به کمک این جدول می توان تشخیص داد محاسبات مربوط به هر یک از بخش های پروژه باید چگونه انجام شود.
فهرست بها به دو صورت پایه و غیرپایه تنظیم می شود. فهرست بهای پایه که معمولاً به صورت سالیانه تدوین می شود از طریق دفتر نظام فنی اجرایی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری اسلامی ایران در دسترس فعالان حوزه ساخت و ساز قرار می گیرد. این فهرست بخش های گوناگونی دارد و برای متره و برآورد میلگرد باید به بخش های مرتبط آن مراجعه کرد.
فهرست بهای غیرپایه توسط سازمان های خصوصی مربوطه تهیه شده و در اختیار افراد گذاشته می شود. این فهرست مربوط به زمانی است که پروژه مورد نظر تحت ضوابط خاص یک سازمان انجام می شود و به همین دلیل باید برای متره و برآورد از فهرست اختصاصی ارائه شده توسط همان سازمان استفاده کرد.
نکته پایانی
شاید عبارت صورت وضعیت و تهیه آن را بارها شنیده باشید. شاید بتوان به صورت مختصر متره و برآورد را همان تهیه صورت وضعیت دانست. در واقع برای متره و برآورد میلگرد ستون، فونداسیون و … کافی است طی محاسباتی مشخص و با کمک گرفتن از جدول متره و برآورد میلگرد، گزارشی از هزینه های مورد نیاز و مدت زمانی که برای انجام کار لازم است، تهیه شود تا پروژه به صورت اصولی آغاز شود، پیش برود و پایان گیرد.