ورق اسیدشویی یکی از انواع ورق های مورد استفاده در صنعت است که کاربردهای بسیاری دارد. از این جهت، فرآیند اسید شویی را می توان یکی از بخش های مهم صنعت فولاد و تولید ورق دانست.
اگر بخواهیم تعریف کاملی از ورق اسید شوئی ارائه دهیم، در واقع باید آن را همان ورق سیاه بدانیم که طی فرآیند اسید شویی براق و تمیز شده است.
چرا باید ورق را اسید شویی کرد؟
ورق سیاه که در صنعت فولاد به آن ورق گرم نورد دیده نیز نامیده می شود، پس از تولید و با قرار گرفتن در معرض هوا و آلودگی ها، اکسید می شود و لایه ای از اکسید و سایر ناخالصی ها سطح آن را فرا می گیرد. قرار دادن این ورق در محلول اسیدی باعث می شود تمام این آلودگی ها و اکسیدها تمیز شده و ورق سطحی صیقلی و پاکیزه پیدا کند.
در این مرحله ورق اسیدشویی شده برای استفاده های گوناگون و یا جهت تبدیل به ورق گالوانیزه آماده است.
برای آماده سازی ورق اسید شویی از چه نوع اسیدی استفاده می شود؟
بنابر شرایط موجود و نوع ورق مورد استفاده، ممکن است از اسیدهای گوناگونی برای شستشوی اسیدی ورق استفاده شود. برای مثال در سال های قبل بیشتر از اسید سولفوریک استفاده می شده ولی طی سال های اخیر، اغلب اسید کلریدریک جایگزین اسید سولفوریک شده است.
در مواردی نیز ممکن است از اسید فسفریک، اسید نیتریک و یا اسید هیدروفلوریک نیز به صورت مجزا یا ترکیبی استفاده شود. البته اسید کلریدریک برای این منظور محسناتی دارد که آن را به متداول ترین اسید برای تولید ورق اسیدشویی تبدیل کرده است. برای مثال قیمت این اسید از اسید سولفوریک که قبلاً بیشتر مورد استفاده قرار می گرفت، کمتر است و باعث صرفه جویی در هزینه ها می شود.
علاوه بر این اسید کلریدریک در حل کردن و از بین بردن اکسید ها و ناخالصی ها قوی تر عمل می کند و در نتیجه اسیدشوئی بهتر انجام می شود. علاوه بر این ها باید به خوردگی و آسیبی که طی اسید شویی به ورق آهن وارد میشود نیز توجه داشت.
یکی دیگر از مزیت های اسید کلریدریک در آماده سازی ورق اسیدشوئی این است که آسیب کمتری به آهن وارد می کند و در واقع فلز دچار خوردگی کمتری می گردد.
مراحل آماده سازی ورق اسید شویی
به طور کلی به نظر می آید فرآیند اسیدشویی ورق، چندان پیچیده نباشد و می توان آن را در سه مرحله تعریف کرد:
مرحله اول: شستشو در حوضچه های اسیدی
در اولین مرحله که در واقع همان مرحله اصلی به حساب می آید، ورق تولید شده در مراحل قبل وارد حوضچه ها یا تانک های اسیدی می شود و در آن غوطه ور می گردد. این مرحله ممکن است بر حسب شرایط به سه صورت انجام شود: اسید شویی پیوسته، اسید شوئی ساکن و اسیدشویی دسته ای.
برای تولید ورق اسیدشویی در مقیاس صنعتی معمولاً از دو روش اسید شویی پیوسته و دسته ای استفاده می-شود. به در روش پیوسته نوار فولادی که باید با اسید شسته شود، از یکی جهت و به صورت پیوسته در مخازن اسید کلریدریک حرکت می کند و به این ترتیب از آلودگی و ناخالصی پاک می شود. در روش دسته ای، چند ورق یا قطعه در مخزن اسیدی حرکت می کنند و در معرض اسید قرار می گیرند.
اسید شوئی ساکن بیشتر برای صنایعی کوچک تر مانند آبکاری مورد استفاده قرار می گیرد و برای آماده کردن ورق اسیدشویی که در کارخانه تولید فولاد ساخته می شود، کاربرد کمتری دارد. به این صورت که قطعه مورد نظر در حوضچه اسید غوطه ور می شود و در واقع در آن ساکن است، در حالی که اسید در حال حرکت روی قطعه است و به این ترتیب قطعه با اسید پاک و صیقلی می گردد.
خوب است بدانید دمای مناسب برای شستشوی ورق با اسید کلریدریک 70 تا 80 درجه سانتی گراد و برای اسید سولفوریک 100 تا 105 درجه سانتی گراد است.
مرحله دوم: شستشو با آب
برای تولید ورق اسیدشویی تنها شستشوی آن با اسید کافی نیست؛ بلکه باید با آب نیز شسته شود تا باقی مانده رسوبات و ضایعات از مرحله قبل پاک شود و ورق عاری از هر گونه آلودگی و اسید باشد.
این مرحله نیز با عبور ورق از مخازن و حوضچه های آب به راحتی انجام می شود. لازم به ذکر است که در مراحل شستشوی ورق، معمولاً جهت حرکت آب یا اسید باید مخالف جهت حرکت ورق باشد تا شستشو به خوبی اتفاق بیفتد.
مرحله آخر: خشک کردن ورق
حال کافیست ورق اسید شوئی خشک شود. بدین منظور آن را از محفظه هوای گرم عبور می دهند تا به کمک گرما آب حاصل از مرحله قبل نیز از ورق زدوده شود.
ورق اسیدشویی در چه مواردی کاربرد دارد؟
خوب است بدانیم ورق اسید شویی در چه مواردی مصرف می شود و این زحمات برای شستشوی ورق با اسید به چه کاربردهایی می انجامد.
- تولید مخازن: یکی از کاربردهای ورق اسیدشوئی، تولید مخازن مخصوص تحت فشار و مخازن گاز یا مایع است.
- ساخت اتومبیل: در ساخت بسیاری از قطعات و بخش های خودرو از ورق اسیدشویی استفاده می گردد. برای مثال رینگ و یا شاسی خودرو
- ساخت لوله: یکی دیگر از کاربردهای مهم ورق اسید شوئی، تولید انواع لوله ها برای انتقال گاز، آب و نفت است. البته در هر کدام از این موارد باید با ورق هایی با مشخصه های خاص و مناسب استفاده کرد.
- صنعت ساختمان: کاربرد ورق های اسید شویی آنقدر وسیع است که در هر حیطه و صنعتی ردپایی از آن به چشم می خورد از جمله ساختمان سازی. در ساخت پروفیل، لوله و … جهت ساخت و ساز، از ورق اسیدشویی استفاده می گردد.
- کشتی سازی: پای ورق های اسیدشوئی به صنعت کشتی سازی نیز باز شده است. این تنوع در کاربرد باعث می شود فرآیند اسید شویی به فرآیندی کاربردی و مهم تبدیل شود که به راحتی می تواند ورق آهن سیاه را به ورق اسید شویی صیقلی و البته پرکاربرد تبدیل سازد.
