تاریخچه گالوانیزاسیون
گالوانیزاسیون قطعات و سازه های فلزی به منظور جلوگیری از خوردگی و مقاوت بیشتر در مقابل تأثیرات آب و هوایی انجام میشود. خوردگی عامل بخش عمده‌ای از شکست و تخریب آهن و فولاد از ابتدا بوده و جلوگیری از آن اهمیت خاصی دارد.
تاريخچه استفاده از گالوانيزه به سال 1724 باز ميگردد. زماني كه يك شيمي دان فرانسوي به نام Melouin در آكادمي رويال فرانسه يك روش پوشش روي مذاب بر روي آهن را توصيف نمود. گالوانیزه به روش غوطه وری گرم حدود ۱۵۰ سال است که مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه بیشتر روی که در جهان تولید میشود جهت پوشش دهی مصرف می‌گردد.
گالوانیزه چیست ؟
فرآیندی است که با اعمال لایه نازکی از پوشش روی بر سطح قطعات آهنی و فولادی از خوردگی سطح فولاد جلوگیری میکند و آن را مقاوم می کند.
گالوانیزه گرم یکی از انواع روش گالوانیزاسیون است که با غوطه ور کردن قطعه فولادی در یک حمام مذاب روی بر سطح آن پوشش محافظ اعمال می کنند. این پوشش سطح فولاد را از خوردگی محافظت میکند که این فرآیند چندین مرحله دارد .
تکنیک گالوانیزه گرم از سه مرحله تشکیل می شود که عبارتند از:
آماده سازی سطحی
در این مراحله قطعات باید به صورتی باشد که در حین غوطه وری بتوان بطور معلق جابجا نمود.و این نکته را باید در نظر گرفت که هر گونه آلودگی اعم از گریس ، روغن و …. از قطعات پاک شود.
نحوه قرار گیری قطعات باید به صورتی باشد که تمامی سطوح قطعه در جریان محلول های شستشو قرار گیرد .
در این مرحله قطعات برای آماده سازی برای برداشتن زنگ و … در حمام اسيد كلريدريك غوطه ور شوند . ودر نهایت در حمام گرم كلريد امونياكي روي قرار گرفته و به ان اغشته مي شوند تا براي انجام واكنش با مذاب روي اماده شوند.
گالوانیزه گرم
بعد از مراحل آماده سازی و تایید آن توسط کارشناسان مربوطه قطعات فلزی به وان گالوانیزه گرم منتقل شده و در حمام روی مذاب با دمای 450 تا 460 درجه ی سانتی گراد غوطه ور میشود . مذاب روي با سطح فولادي واكنش داده و لايه اي از آلياژ روي – اهن را كه پيوند بسيار قوي با سطح فولاد برقرار كرده را تشكيل ميدهد.
بعد از اتمام این مرحله سازه در دمای محیط سرد میشود.
بازرسی کیفی
بعد از اینکه قطعات گالوانیزه شده تا دمای اتاق سرد می شود، روی جامد اضافی که با شره گیری اولیه جدا نشده و همچنان متصل به قطعه باقی مانده، به روش های مناسب مانند سوهانکاری دستی یا سنباده زنی برقی جدا می شود.
در این مرحله طبق استاندارد ASMTM A123 قطعات مورد بررسی قرار می گیرند . این گزارش شامل تصاویری از کیفیت ظاهری قطعات، فرم تکمیل شده ضخامت سنجی، گزارش تست چسبندگی پوشش و certificate نهایی قطعات گالوانیزه شده است.
مزایای گالوانیزه گرم
قطعات گالوانیزه شده به عنوان یک جایگزین مناسب و اقتصادی برای فولاد ضد زنگ محسوب شده و بخصوص برای کاربردهایی طراحی می شوند که نیاز به مقاومت خوردگی بالا و طولانی مدت مورد نیاز است.
از مزایای گالوانیزه گرم به موارد زیر میتوان اشاره کرد
- عمر طولانی
- هزینه ابتدایی رقابتی
- پایین ترین هزینه مادام العمر
- قابلیت اطمینان
تفاوت گالوانیزه گرم و سرد
گالوانیزه گرم یک روش بسیار مناسب برای گالوانیزه کردن فولاد است. در این روش از مذاب استفاده می شود. این روش به این صورت انجام می شود که قطعه فولاد مورد نظر را در یک مذاب شناور و غوطه ور خواهیم کرد. این غوطه ور سازی فولاد باعث می شود یک پوسته از جنس روی به قطعه مورد نظر اضافه شود و در این صورت خوردگی فلز کنترل خواهد شد.
گالوانیزه سرد برخلاف گالوانیزه گرم از پیچیدگی تشکیل نشده و عملی ساده است . این روش اسپری کردن محلول نمک روی و آب ، یا نمک روی و محلول اسیدی بر روی فلز مورد نظر است. لایه گالوانیزه در این روش حدودا 25 میکرون و برخلاف روش گالوانیزه گرم ، ظاهری براق و یکنواخت دارد.
ضخامت کم لایه روی در گالوانیزه سرد موجب شده تا این روش برای گالوانیزه کردن فلزات با ضخامت کم مورد استفاده قرار گیرد و موارد استفاده آن در صنایع قطعه سازی ، ساخت خوردو ، پیچ و مهره و تولید مفتول گالوانیزه سرد است.
ضخامت لایه ی روی در روش گالوانیزه گرم بیشتر از ضخامت لایه ی روی در گالوانیزاسیون سرد است. قطعات گالوانیزه شده به روش گرم دارای سطح ناصاف و رنگ کدر است و در حالی که روش سرد دارای سطح صاف و براق و یکنواختی است.
کاربرد گالوانیزه گرم
با توجه به ماندگاری و مقرون به صرفه بودن این روش نسبت به روش های دیگر بصورت گسترده در صنعت استفاده میشود .
گالوانيزه در بسياری از بخشها مانند انرژی ساختمان و کشاورزی بکار برده می شود . زمينه های مهم کاربرد گالوانيزه به شرح زير می باشد .
1. ساختمان
2. صنعت (سازه های فولادی)
3. قطعات فولادی ، ماشين ها ، نقاله ها ، سيم های فولادی ساختمانی ، مهره ها ، پيچ ها ، سقف ها ، ناودانی ها، و….
فاکتور های مهم برای تعیین قیمت ورق گالوانیزه بر اساس کارخانه تولید کننده ورق گالوانیزه، میزان وزن و استاندارد های استفاده شده و سایز و ابعاد آن است.